برنامه «اينجا ايران است» دقايقي پيش از شروع مناظرات دوازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري، با پخش پشت صحنه‌هايي از برنامه به روي آنتن شبکه يک سيما رفت.

در اين برنامه، لحظات ورود نامزدهاي رياست جمهوري به ساختمان معاونت سيما جهت برگزاري اولين مناظره تلويزيوني به صورت زنده نشان داده شد.

نامزدهاي رياست جمهوري ابتدا با استقبال حجت‌الاسلام موسوي مقدم قائم‌مقام رئيس سازمان صدا و سيما به سمت راهروي معاونت سيما هدايت مي‌شدند و در ادامه با همراهي دکتر علي عسکري رييس سازمان صدا و سيما به اتاق انتظار وارد مي‌شدند.

در تمام صحبت‌هاي مجريان اين برنامه بر انتخاب اصلح رئيس جمهور تاکيد شد و همينطور اعلام شد که مدت زمان و تصوير که از نامزدهاي رياست جمهوري پخش مي‌شود، براي برقراري عدالت و انصاف کاملا يکسان و مساوي است .

حسن سلطاني اجراي برنامه «اينجا ايران است» را برعهده دارد. اولين مناظره تلويزيوني کانديداهاي دوازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري ساعت 16 و 30 دقيقه آغاز خواهد شد.

قرعه کشي اولين مناظره نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري به شرح زير انجام شد

مصطفي هاشمي طبا: شماره 1

حسن روحاني:شماره 2

محمدباقر قاليباف: شماره 3

اسحاق جهانگيري:شماره 4

ابراهيم رئيسي: شماره 5

مصطفي ميرسليم: شماره 6

نامزدها به ترتيب اين شماره ها بر روي صندلي مي نشينند.

«مرتضي حيدري» مجري مناظره‌هاي انتخاباتي است.

- اولين مناظره انتخابات، راس ساعت 16 و 30 دقيقه، با پخش سرود ملي کشورمان و قرائت آياتي چند از کلام الله مجيد، آغاز شد.

سوال اول: جناب آقاي ميرسليم، بفرماييد طرح و برنامه 4 ساله شما براي مديريت حاشيه‌نشيني و جلوگيري از اين پديده چيست؟

ميرسليم: بسم الله الرحمن الرحيم / مهمترين سرمايه که در هر کشوري وجود دارد، نيروي انساني آن است؛ اين نيروي انساني بايد متناسب با ظرفيت‌هاي زيستي در کشور توزيع شود و بر مبناي استعدادي که نيروي انساني دارد، مشارکت کند در پيشرفت کشور.

در کشور ما استان‌ها هر کدام از استعدادي برخوردار هستند و نيروي انساني ما نيز با اين استعدادها بايد به شکوفايي برسند. عدم توجه به سياست‌هاي آمايش سرزمين متاسفانه موجب شده است که بسياري از افراد از نقاط روستايي به شهرها و از شهرها به کلانشهرها و حاشيه‌ها روي بياورند.

اين مسئله که پديدار شده است به مشکلات متعدد اجتماعي، فرهنگي امنيتي و اقتصادي منجر شده است. ما چاره‌اي که براي حاشيه‌نشيني در نظر گرفته‌ايم بازگشت به سياست‌هاي آمايش سرزمين توزيع صحيح جمعيت بويژه بکاريگري صحيح منابع آب در کشور است. چون آب است که منبع اساسي است و به دليل عدم استفاده صحيح از منابع آب بسياري از روستاهاي ما متاسفانه مواجه با حالت بيابان زدايي شده‌اند و روستاييان به شهرها روي آورده‌اند.

يکي از دلايل بي توجهي به منابع‌ آن استفاده از چاههاي عميق و غير مجاز و از بين رفتن شبکه‌هاي قنات در کشور است.

اين روستائيان که نتوانسته‌اند درست از امکانات آبي استفاده کنند ناگريز به حاشيه شهرها پناه آورده‌اند و در آنجا با امکانات لازمي که براي زندگي صحيح انساني مواجه نشده‌اند و به شهرها آمده ‌اند و تن به کارهايي داده‌اند که شخصيت انساني آنها محترم شمرده نشده اند نتوانسته‌اند از بهداشت و درمان درست، آموزش و پرورش صحيح برخور دار شوند.

بنابراين مشکل اصلي حاشيه‌نشيني برمي‌گردد به عدم توجه به سياست‌هاي آمايش سرزميني ما ظرفيت‌هاي زيستي مان در مناطق مختتلف کشور يکسان نيست بايد پاسخ بدهيم که به چه دليل در استان سيستان و بلوچستان بويژه در اطراف زابل ما مواجه با مهاجرت گسترده شده‌ايم و آنها هستند که بايد پشيتيبان اصلي مرزها باشند و تقويت کننده نيروي انتظامي باشند و اين انجام نشده و معلوم نيست چه کسي با اين مشکل که براي کشور ايجاد شده پاسخگو باشد.

** مجري: آقاي هاشمي طبا اگر نقدي داريد به صحبت‌هاي ميرسليم بفرماييد؟

سيد مصطفي هاشمي طبا: تشکر مي‌کنم از صحبت‌هاي آقاي ميرسليم اما لازم مي‌دانم نکته‌اي را مورد توجه قرار بدهم تا اين بحث مقدار زيادي بيشتر مورد توجه و عنايت قرار بگيرد.

بحث آمايش سرزميني بحث روستائيان و بحث آب يا بحث‌هاي ديگر زيست محيطي که مستقيما بر مي‌گردد به زيستگاه انسان در حقيقت يک ميراثي از گذشتگان، ميراثي از خداوند است که به بشر عطا شده است. وقتي ما بحث‌هاي مختلفي در کنار هم قرار مي‌دهيم و اولويت براي آنها قائل نشويم موجب مي‌شود بعضي از مسائل که در چشم مي‌خورد و مسائلي که کمتر به چشم مي‌خورد به آن عنايت نشود.

بنده مي‌خواهم عرض کنم که واقعا سرزمين ما ايران دچار بحران شديد زيست محيطي است و زيستگاه انسان در اين مجموعه کاملا در حال از بين رفتن است؛ مثال‌هاي متعددي در اين مورد هست مي‌خواهم عرض کنم که اولويت اولي که براي کشور ما بايد ما قائل بشويم توجه به زيستگاه ما حفظ ايران است و اگر ما قرار باشد همه مسائل را بدون توجه به اولويت مورد توجه قرار بدهيم اين نظر جناب آقاي ميرسليم مورد عنايت قرار نخواهد گرفت.

** مجري: جناب آقاي روحاني در خدمت شما هستيم.

حسن روحاني: تشکر از آقاي مير سليم به خاطر توضيحاتي که در مسئله حاشيه‌نشيني که يکي از معضلات مهم اجتماعي امروز است نه تنها ايران بلکه اکثر کشورها يا حتي شايد بتوان گفت همه کشورها لااقل سراغ ندارم کشوري که امروز داشته باشيم که در آن حاشيه‌نشيني نباشد.

معمولا حاشيه‌نشيني دور شهرهاي بزرگ و کلانشهرها است و ريشه اين مسئله به عوامل مختلف بر مي‌گردد يک عامل مهم آن مسئله بيکاري است و عدم درآمد کافي فردي که در يک شهر دور زندگي مي‌کند يا در يک روستايي زندگي مي‌کند و منابع درآمديش کافي نيست و يا اينکه اصلا نمي‌تواند شغلي داشته باشد براي اشتغال خودش ناچار است مهاجرت بکند.

معمولا در شهرهاي بزرگ در مرکز کشور شرايط اشتغال بهتر است پناه مي‌برد به آنجا خوب براي آنکه شب بتواند استراحت بکند يک جايي اطراف شهر پيدا مي‌کند و بعد به تدريج خانواده خودش را مي اورد اگر ديد زندگيش خوب است دوستان و اقوامش را مي‌اورد. پس يک مسئله مهم مسئله بيکاري است اگر طرف مي‌خواست در موطن خودش زندگي کند شغل مناسب و درآمد مناسب ندارد. مسئله ديگر مسئله عدم تعادل است.

** مجري: آقاي قاليباف در خدمت شما هستيم.

محمد باقر قاليباف: عرض تسليت دارم به مناسبت شهادت 10 تن از مرزبانان کشورمان را. نکته حاشيه‌نشيني؛ نکته مهم و کليدي است ما امروز حدود 11 ميليون نفر حاشيه‌نشين داريم که به دليل فرصت‌هاي نامناسب و بحران‌هاي اقتصادي بوجود آمده است.

ما بايد در دراز مدت و کوتاه مدت برنامه‌ريزي براي اين عزيزان داشته باشيم. معمولا دولت‌ها از اين مسئله حمايت مي‌کنند بخشي از اين محرومين و کم درآمدها همين حاشيه‌نشين‌ها هستند دولت هم در گذشته تدبير کرده با يارانه به اينها کمک کنند اما گله آدم‌ها اين است که در هفت سال گذشته با توجه به افزايش تورم و گراني که اتفاق افتاده ارزش آن 45 هزار تومان امروز به کمتر از 15 هزار تومان رسيده است گله اول آنها اين است که چرا اين افزايش پيدا نمي‌کند همپاي تورم کشور.

يا گله آنها اين است که چرا يارانه‌ها بين همه مساوي تقسيم مي‌شود البته نگراني هم دارند که افزايش يارانه‌ها باعث گراني هم در کشور نشود که من فکر مي‌کنم جنابعالي با اين موافق هستيد من مي‌خواهم بدانم جنابعالي براي يک اقدام کوتاه مدت براي اين محرومين چه اقدامتي را انجام مي‌دهيد و براي دراز مدت که به طور ريشه اي چه؟

** مجري: جناب آقاي جهانگيري در خدمت شما هستيم.

اسحاق جهانگيري: فکر مي‌کنم حاشيه‌نشيني يک از مهمترين آسيب‌ها است که در کشور از تهران گرفته تا اصفهان، زاهدان و مشهد و شهرهاي بزرگ با اين پديده روبرو هستند مسئله‌اي که در اين خصوص وجود دارد بايد به اين مردم به صورت جدي توجه کرد نبايد به آنها به عنوان افراد غير ايراني نگاه کرد. بايد به آنها توجه شود خوشبختانه در دولت يازدهم با اين پديده با برخورد بسيار علمي و دقيق و کارشناسي ما سازماندهي کرده‌ايم يک شورايي درست کرديم به نام شوراي بازآ فريني مناطق سکونتي مردم بافتهاي ميانه‌اي و حاشيه‌نشيني براي سلامت آنها برنامه‌ريزي دقيقي شد.

تقريبا همه آنها در اين دولت بيمه شدند مسئله بهداشت آنها. جوانان آنها که به سن تحصيل مي‌رسند از تحصيل محرم مي‌شدند در اين دولت براي آنها برنامه‌ريزي شده است. کساني که به سن تحصيل رسيده بودند و با محدوديت روبرو بودند.

** مجري: آقاي رئيسي در خدمت شما هستيم.

سيد ابراهيم رئيسي: در مورد حاشيه‌نشيني مسئله اول آمار است؛ آمار 11 ميليون مربوط به سال 92 است؛ الان آمار شايد تا 16 ميليون نفر بشود آمار دقيق، بايد نسبت به حاشيه‌نشيني معلوم شود. نکته ديگر يک بحث علمي و تحقيقي مي‌کنيم که حاشيه‌نشيني دلايل آن چيست مثل اينکه روستاها کم آبي اينها علل است.

سخن ما اين است که با عزيزاني که در حاشيه شهرها هستندن چه کنيم؟ اولين گام مسئله نوسازي و به‌سازي نسبت به مسکن و خانه آنهاست که حتما بايد صورت گيرد نظام شهري بايد ماموريت بگيرد و ساماندهي بکنند.

اينها عزيزمان ما هستند که با مشکلاتي مواجه هستند که اين زندگي را انتخاب کرده‌اند حتما مسئله آموزش، بهداشت و مشکلاتي که اينها با آن مواجه هستند به صورت جدي تثبيت مالکيت‌زا مسائل مهمي است که بايد صورت بگيرد. ما در حاشيه شهر مشهد از اقدامات اوليه که کرديم بسياري از حاشيه‌ها مي‌گفتند که اين خانه مال خودمان هستند يا نه بسياري اين مشکلات را دارند.

** مجري: آقاي ميرسليم در خدمت شما هستيم براي پاسخ به نظرات دوستان.

سيد مصطفي مير سليم: من براي چاره‌جويي تاکيد مي‌کنم بر اقدامات تکميلي که بايد صورت بگيرد. قطعا دولت محترم با بودجه‌هاي هنگفتي که سالانه در اختيار داشته در طول 4 سال گذشته اقداماتي را انجام داده است براي رسيدگي به محرومان در مناطق حاشيه‌اي شهرها اما کفايت نمي‌کند و ضرورت دارد به طور جدي قبل از اينکه ما مواجه با فاجعه‌هاي اجتماعي بشويم به مهار کردن اين مشکل بپردازيم.

اولا براي بازگشت آنهايي که امکان بازگشت‌شان به روستاها و شهرهاي کوچک ميسر است بايد آماده‌سازي صورت بگيرد. اين آماده‌سازي به مفهوم آن است که ما قائل به اعمال مديريت صحيح بر مديريت ابي کشور بشويم. 350 هزار چاه غير مجاز يعني از بين بردن منابع آبي کشور و فرونشست زمين‌ و متاسفانه ضايع کردن امکاناتي که مي‌توانست به طور پايدار براي توليدات کشاورزي کشور باشد.

دوم اينکه امکانات اوليه رفاهي در روستا بايد فراهم شود که روستائيان احساس نکنند براي تامين نيازمندي‌هاي خود ناچارند به شهرهاي بياند. در اين زمينه کارهايي انجام شده اما کافي نيست و ناقص است.

ما بايد از بي عدالتي پرهيز کنيم در شهرهاي ما جاذبه‌هاي کاذبي ايجاد شده‌اند تا موجب شده روستائيان مهاجرت کنند به شهرها و اين راهي شده است براي مهاجرت به شهرها.

در حاشيه مناطق شهري هستند بايد دقت کرد که انسان‌هاي شريفي هستند که به دلايل خاص اجتماعي به حاشيه شهرها پناه آورده‌اند بايد از لحاظ آموزش و پرورش بسيار بسيار اهتمام بورزيم که کوچکترين نقصي در آموزش آنها ايجاد نشود. امروز مواجه هشتيم با 10.2 جمعيت کاملا بيسواد در کشور که برازنده جمهوري اسلامي ايران نيست.

** مجري: روي ميزها گوشي هست براي نامزدهاي محترم، چون استوديو نسبتا بزرگ است ممکن است حرف همديگر را نشنوند براي همين تعبيه شده و هيچ ارتباطي به بيرون استوديو ندارد.

قرعه کشي نامزد بعدي: آقاي رئيسي تقاضا مي‌کنم بفرماييد در جايگاه.

** سوال مجري: چه برنامه اي براي کاهش فاصله طبقاتي و افزايش عدالت اجتماعي پيشنهاد مي‌کنيد.

سيد ابراهيم رئيسي: عدالت اجتماعي يکي از اهداف مهم نظام جمهوري اسلامي است و فاصله طبقاتي به هيچ عنوان زيبنده نيست. لکن آنچه نگران کننده است عبارت از اينکه ضريب جيني نشان دهنده اين است که در سال‌هايي که هدفمند کردن يارانه ها مطرح بوده است، طبق آمار مرکز آمار، اين فاصله کمتر شده است و اين سنوات اخير ما شاهد بيشتر شدن فاصله طبقاتي هستيم.

يعني از 36 صدم به 43 صدم رسيده و 7 واحد افزايش يافته است. اين فاصله نشان بدي است و اين نشان بايد حتما مورد توجه مسئولان و دولتمردان قرار بگيرد. امروز توجه به طبقه پايين جامعه اولويت است. راهکار برون رفت از اين وضعيت که مشکلات بسيار اجتماعي و سياسي مي تواند ايجاد کند.

راهکار آن نسبت به دهک‌هاي پايين حتما يک افزايشي در يارانه‌ها داشته باشيم. در گام اول سه دهک اول افزايش سه برابري و در گام دوم نسبت به توانمند سازي افراد تحت پوشش سازمانهاي حمايتي. حتما برنامه‌ريزي شود براي اينکه حداقل در سال يک ميليون نفر از تحت پوشش اينها خارج شوند با توانمندسازي نسبت به دهک‌هاي متوسط حتما بايد تسهيلاتي را قائل شويم در مسکن و شغل و درآمد آنها تا اينکه بتوانيم فاصله طبقاتي را در جامعه کمتر کنيم و اين نکته حائز اهميتي است که نسبت به ماليات هم همينطور. ما از حقوق بگيراني که امروز درآمد آنها زير سه ميليون تومان است بايد نسبت به اخذ ماليات از آنها حتما تجديد نظر شود.

ضمن اينکه از افرادي که فرار مالياتي دارند به عنوان اينکه از آنها به يقه سفيدها تعبير مي‌شود، واقعا زيبنده نيست که از همه درآمدها و کارکنان ماليات بگيريم اما افراد ديگر دور بزنند. اگر گام‌هايي برداشته شود براي کاهش فاصله طبقاتي، براي عدالت اجتماعي در نظام زيبنده خواهد بود.

قطعا اقداماتي بايد نسبت به قشر فقير جامعه، نسبت به اشتغال براي کساني که کار ندارند در جهت کم کردن اين فاصله تاثير گذار باشد. اگر اقدام فوري در ارتباط با کم کردن فاصله طبقاتي نشود بايد شاهد برخي بحرانهاي اجتماعي باشيم.

سيد مصطفي ميرسليم: نکات مهمي را مطرح فر موديد، ميخواستم بپرسم آيا اقداماتي که در طول برنامه پنجم توسعه انجام شده در جهت کاهش عدالت اجتماعي بوده و توانسته به سرانجام مطلوب برسد؟ دوم اينکه چگونگي تغيير روند تبعيض را در جامعه تبيين بفرماييد و چه نسبتي بين تبعيض هاي جامعه و عدالت اجتماعي برقرار است و چه مي شود کرد که عدالت اجتماعي با رفع تبعيض مستقر شود؟ آيا شما فکر مي کنيد که نوع سبک زندگي ما دگرگون شود و چگونه؟

سيد مصطفي هاشمي طبا: بنده هم از آقاي رئيسي به خاطر توجه به قشر مستضعف و محروم تشکر مي‌کنم و يقيناً اقشار محروم معلولان و بي سرپرستان بايد مورد توجه دولت جمهوري اسلامي قرار بگيرند و از طريق سازمان‌هاي حمايتي مثل کميته امداد و بهزيستي اين قشر مورد توجه قرار بگيرند اما معني اين، آن است که ما بايد يارانه هايي که به صورت عمومي توزيع مي‌کنيم در دسترس آنها قرار بدهيم تا سروسامان بگيرند.

اما اگر به اين مسائلي که فرمودند و همه اش درست است توجه کنيم معنيش بزرگتر شدن دولت است و به نوعي هرچه بيشتر فروش ارز و واردات هرچه بيشتر براي تبديل ارز به ريال. بايد ببينيم حد و سقف توانايي دولت در بزرگ شدن چقدر است؟ اگر همه اين توقعات را از دولت داشته باشيم که چنان کند اين ممکن نيست. بايد براي اينکه امکانات بهتري براي عموم مردم و بالاخص در اختيار طبقات ضعيفتر قرار بگيرد توليد ناخالص ملي را با به سازي صنعت و اصلاح کشاورزي و بخصوي با خدمات و علي الخصوص با توريسم حل کنيم تا توليد ناخالص ملي و سرانه افراد بالا برود و گرنه پرداختن به معلول‌ها به تنهايي چاره درد نيست. منابع محدود است.

حسن روحاني: مسئله عدالت اجتماعي و کم کردن فاصله اقشار مختلف جامعه اهميت فراواني دارد؛ امروز بايد تلاش کنيم اولا تعادلي بين شرق و غرب کشور بوجود بياوريم. غرب کشور شرايط بهتري دارد شرق بخاطر کويري بودن و کم آب بودن شرايط سخت تري دارد و اين براي امنيت ملي ما مهم است. دولت به شرق کشور به همين دليل توجه بيشتري کرده. گاز را رسانديم به زاهدان. بندر چابهار توسعه زيادي پيدا خواهد کرد و همچنين اقشاري که مستضعف هستند و در فشار زندگي هستند بايد به آنها رسيدگي بيشتر شود. حقوق افرادي که پايين تر مي گيرند بايد رسيدگي شود و رسيدگي مي شود.

بازنشستگان اين که گفته شد نسبت به اقشار مختلف بتوانيم يارانه را بالا ببريم الان مستمري بگيري افرادي که در کميته امداد هستند يا بهزيستي نسبت به اول دولت به سه برابر و بيش از آن افزايش يافته و اينکه ما در افرادي که نيازمندند مثل معلولين بايد به آنها رسيدگي شود. الان براي تمام خانواده‌هاي داراي دو معلول خانه ساخته شده و براي تک معلولها دارد ساخته مي شود. اگر بخواهيم عدالت اجتماعي را برقرار کنيم بايد رانتها را از بين ببريم و با فساد مبارزه کنيم.

محمد باقر قاليباف: همانطور که اشاره شد عدالت اجتماعي از موضوعات مهم و از اهداف اساسي انقلاب اسلامي بوده ولي همه شاهديم وقتي مشکلات اقتصادي و بحران داريم تحقق عدالت اجتماعي سخت است. وقتي در تهران کار را شروع کرديم گفتيم فاصله جنوب و شمال را کم کنيم. امروز در سطح شهر مشخص است، چه در حوزه کالبدي و چه در حوزه انساني و توجه به محرومين. ولي همه مي‌دانيم که در اين ناعدالتي اقتصادي و نابرابري هاي فرصت‌هاي اجتماعي مثلا همين بيکاري و شغل که در حقيقت مي تواند در اين حوزه که حق شهروندان است توجه شود من در برنامه جنابعالي ديدم که به اين موضوع پرداختيد و در برنامه ما هم هست. در ابتدا يک اشتغال حمايتي و در ادامه به سمت اشتغال پايدار مي رويم.

واقعيت اين است که امروز شکاف طبقاتي در جامعه ما بيشتر شده و فرصت‌هاي اجتماعي امروز نابرابرند. يعني بهره‌اي که آن 4 درصد مي برند هيچوقت بقيه 96 درصد مردم نمي‌برند. ما در برنامه پنجم هم چنين هدفي داشتيم. ارزيابي شما از اينکه چقدر برنامه پنجم توانسته موفق باشد چيست؟

اسحاق جهانگيري: محدود کردن عدالت فقط به اقتصاد ظلم است. عدالت آموزشي و سياسي يعني هر فردي نه صرفا به دليل وابستگي به تفکر و جريان سياسي در يک جا قرار گيرد. عدالت قضايي يعني تمام دستگاه‌ها و مردم که مراجعه مي کنند به دستگاه هاي قضايي احساس عدالت کنند. متاسفانه احساس عدم عدالت در کشور بالا رفته است.

بايد اقداماتي انجام بدهيم که همه جامعه احساس کند مسئولان‌شان در سطوح مختلف برمبناي عدالت تصميم مي‌گيرند.

عدالت اقتصادي يک نماد مهم است؛ يک بخشش عدالت منطقه اي و جغرافيايي است. برخي مناطق مرزي محرومند بايد آنها را رشد داد. برخي افراد به ثروت‌هاي بادآورده دسترسي پيدا کرده اند. کسي که مي تواند در تماس با برخي مسئولان به سرمايه هاي بزرگ دست يابد موجب توسعه بي عدالتي مي شود. اينکه يک فرد موفق ميشود بيش از 3.8 ميليارد دلار از اموال کشور به جيب بزند، هرکسي مي شنود مي فهمد جامعه به سمت بي عدالتي رفته است و متاسفانه عده اي به حداقل‌ها هم نيازمندند.

مطالبي که دوستان درباره ضريب جيني گفتند، يارانه ها در سال اول ضريب جيني را تغيير داد چون در بين همه مردم 45 هزار تومان توزيع شد. اينکه مي‌گويند به سه دهک افزايش بيشتر مي دهيم يعني به دهکهاي چهارم و پنجم ضعيف‌تر مي شوند.

سيد ابراهيم رئيسي: تشکر مي‌کنم از ديدگاه کانديداهاي محترم؛ نسبت به عدالت اجتماعي نمي خواهيم ابعاد مختلفش را توضيح دهيم. هيچ مفهومي بعد از توحيد به اندازه عدالت فراگير نيست. فرمايش شما راجع به فاصله طبقاتي بود و من درباره آن توضيح دادم. آنکه شاهديم برنامه پنجم اجرا شد؟ الان شاهد بيکاري بسيار ياز جوانان تحصيل کرده و تعطيل شدن کارگاه‌هاي توليدي بسياري هستيم. شاهد مشکلات اقتصادي هستيم که فاصله را بيشتر کرده است.

بر کسي پوشيده نيست که زندگي برخي افراد محروم که خودم سرکشي کردم فقط درآمدشان همين 45 هزار تومان است يا از بهزيستي و امداد ميگيرند. آيا با اين پولها امکان گذران زندگي هست؟ حتما بايد اين وضعيت تغيير کند. قدرت خريد کم شده. بايد با واقعيت زندگي محرومين سخن بگوييم. بايد تغييري در قشر بسيار ضعيف بدهيم.

نسبت به رانت‌ها که فرمودند، 50 درصد مردم که وام نگرفته اند باقي هم 5 درصد وامهاي بسيار کلان که برخي نقدينگي‌هايي که آمده وارد بازار. چرا کارگاه ها مي‌گويند نقدينگي نداريم؟ براي اينکه دست آن چند نفر رفته. امروز براي تسهيلات ازدواج دختر و پسر ما با مشکل مواجه است و افرادي راحت وام ميگيرند. آنچه الان رخ داده عبارت از آن است که يک فاصله طبقاتي بيشتري را شاهدش هستيم و اين را هيچکس منکرش نيست.

يک نظريه اينجا هست و آن اينکه آيا به افرادي امکانات بدهيم و فقرا و محرومين را به حساب نياوريم که اينها هم به نوايي برسند در کنار سرمايه گذاري سرمايه داران؟ يا اينکه از هرگونه سرمايه گذاري حمايت کنيم و محرومان هم کمک بگيرند؟

کاخ نشيني و کوخ نشيني را نمي پسنديم. زندگي اشرافي سازگاري با نظام ندارد. برنامه ريزي و سياستگداري بايد بنوعي باشد که فاصله طبقاتي را کمتر کند تا شاهد عدالت اجتماعي باشيم آنهم نه در سخن، بلکه در عمل و اقدام. اين مي تواند جلوي بسياري از رانتها و فسادها را بگيرد.

عرض من خدمت مردم اين است که برنامه ريزي‌ها در دولت بايد به سمت کاهش فاصله طبقاتي برود. فاصله طبقاتي هيچ نسبتي با عدالت اجتماعي ندارد و حتما بايد برويم دنبال کمتر و کمتر کردن آن. هم از آمار بيکاران کاسته شود هم آنها که جيبشان خالي است دولت کمک کند. ما حق خود محرومان را مي خواهيم بدهيم؛ حق خودشان است و اصلاً اينکه دولت بزرگ مي شود در کار نيست. اصل کار اين است که از توليد حمايت کنيم ولي برخي هستند که همين الان بايد کمک کنيم.

قرعه کشي نامزد بعدي: آقاي هاشمي طبا تقاضا مي‌کنم بفرماييد در جايگاه.

** سوال مجري: مشکل مسکن ناشي از چه مولفه‌هايي است و چه طرحي براي حل مشکل مسکن زوج‌هاي جوان داريد؟

هاشمي‌طبا: هميشه سخن اين بوده که دولت اين کار يا ان کار بکند.

اصلا امکان بزرگ‌تر شدن دولت بدون توانمند شدن اقتصاد ما و افزايش درآمد ملي ندارد.
مشکل مسکن طبيعي است؛ از مشکل مسکن مهم‌تر مشکل اشتغال است که بدون آن امکان کارهاي ديگر وجود ندارد.
اگر زوجي کار داشته باشند مي‌توانند کار کنند و و خانه بخرند و قسط وام‌ها را بدهند.
اگر مشکل اشتغال حل بشود، مشکل مسکن هم حل مي‌شود.

جهانگيري: ما با تعداد قابل توجهي خانه خالي مواجه هستيم. سقف تسهيلات مسکن افزايش يافته و براي خانه اولي‌ها صندوقي تشکيل شده تا بتوانند با سرمايه‌گذاري وام بگيرند.

قاليباف: در حوزه اجتماعي بحث‌هايي مي‌شود اما ۴ درصد در جامعه از همه چيز برخوردارند و ۹۶ درصد از چيزي برخوردار نيستند. ما بيش از ۳ ميليون مسکن خالي در کشور داريم؟ اين مسکن‌ها متعلق به همان ۴ درصد است که يک ويلا در شمال و يک ويلا درجاي ديگر دارد و ثروت‌هاي بادآورده دارد. بايد با ۴ درصد که رانت چند ميليوني گرفته بايد برخورد شود و نبايد بگذاريم که تکرار شود.

در سال ۹۵ بيش از ۵۳۰ ميليارد وام گرفته‌اند و خيلي ها در صف گرفتن وام ازدواج هستند.

روحاني: براي مسئله مسکن برنامه هاي مختلفي در دولتهاي قبل اجرا شد و مسکن مهر طرح دولت سابق بود.با وجود مشکلات به دنبال تکميل اين پروژه بوديم و تا پايان کار دولت مشکلات اين طرح با وجود اينکه در جاهايي ساخته شده که متقاضياني ندارد حل مي‌شود.

مردم را بايد ياري کرد که مسکن خود را انتخاب و خريد کنند وام لازم در اختيار خانه اولي ها قرار مي گيرد و 80 ميليون وام در اختيار اين افراد قرار ميگيرد.

ميرسليم: سرمايه‌گذاراني هستند که دارند پول خود را خرج مسکن‌هاي تجملي مي‌کنند که بخشي از آن هم خالي است. چگونه اين سرمايه‌گذاري‌ها را متوجه ساختمان‌هاي ارزان و مناسب براي زوج‌هاي جوان بکنيم؟ شما مسکن ارزان را چگونه مي‌بينيد؟ آيا دولت بايد مسکن رايگان و ارزان بدهد؟ چاره زوج‌هاي جوان را در مسکن دار شدن مي‌بينيد؟ چرا راه‌حل اجاره يا اجاره به شرط تمليک را مطرح نمي‌کنيد؟

رئيسي : اساس بر توانمند سازي مردم است تا بتوانند مسکن تهيه و بافت فرسوده را بازسازي کنند. حتما بايد زوج هاي جوان را درتهيه مسکن کمک کرد. نمي شود از سويي براي ازدواج تبليغ کرد و ۱۱ ميليون جوان آماده ازدواج باشند اما از سوي دولت اقدامي صورت نگيرد.

مسکن مهر بايد هرچه سريعتر تکميل و تحويل داده شود. با کمتر از ايجاد يک ميليون مسکن در هر سال در کشور همچنان عقب هستيم.

هاشمي‌طبا: دغدغه ما بايد براي همه مسايل کشور باشد و نه فقط مسکن.

نبايد فقط بگوييم حلال همه مشکلات دولت است.
دولت هم براي خود محدوديتهايي دارد.
مسکن در اقتصاد کشورها امر درجه يک نيست.
در اقتصاد کشورها حفظ کشور اولويت اول است.
تا ده سال آينده حاشيه نشيني به ده ميليون نفر ميرسد.

قرعه کشي نامزد بعدي: آقاي روحاني تقاضا مي‌کنم بفرماييد در جايگاه.

** سوال مجري: مشکل ازدواج جوانان ناشي از چه عللي است و برنامه شما براي حل اين مشکل و افزايش چشم گيري ازدواج چيست؟

روحاني: مسئله ازدواج يکي از نيازهاي طبيعي همه‌ي انسان‌ها و بويژه جوانان عزيز ما هست که امروز خب مشکلاتي در اين زمينه وجود دارد براي ازدواج. اولين مشکلي که هست اشتغال است و فضايي که در جامعه بايد به وجود بيايد براي اميد به آينده. اولين اقدامي که بايد در جامعه انجام دهيم براي مسائل اجتماعي‌مان، چه ازدواج و چه ساير مسائل مسئله ي ايجاد اميد نسبت به آينده است.

زماني که جامعه نسبت به آينده خود در ترديد باشد هر روز يک تهديدي جامعه اش را بتواند تحت فشار قرار دهد آينده برايش روشن نباشد هر روز يک تهديد جديد و حصر جديدي براي کشور خودش شاهد باشد، نشاطي را براي جامعه باقي نگذاريم هر روز يک محدوديتي به غير از آن‌چه در قانون آمده و سليقه اي براي جوانان به وجود بياوريم مسلما در زندگي و نشاط و ازدواج و آينده زندگي مردم را دچار مشکل مي کنيم. جامعه را بايد نسبت به آينده اميدوار کنيم.

بايد شغل لازم را براي جوانان به وجود آوريم. در طول 10 سال 83 تا 93 يک جمعيت 6 ميليون و 600 هزار نفر آماده ورود به بازار کار بودند و از اين رقم، 600 هزار نفر شغل پيدا کردند. در اين شرايطي که وضع درآمد ارزي بسيار خوب بود و مي‌توانستيم همه افراد متولد دهه 60 را؛ ولي آنها رها شدند و ديديم چه مشکلاتي جامعه مواجه شد. امروز اميد به آينده در جامعه ما افزايش يافته و مردم و جوانان ما به آينده خود کاملا اميدوار هستند.

اشتغال شرايطش يعني شرايط کسب و کار در جامعه ما بهبود يافته. اساس اشتغال شرايط کسب و کار است که از ربطه 152 رسيده به 120. بنابراين شرايط کسب و کار در جامعه بهتر شده است. اين محيط کسب و کار مهمترين مسئله است. اعتماد به سرمايه گذاري افزايش يافته که اگر نباشد شغل و ازدواج و زندگي نيست.

مردم به فضاي مجازي دست يافتند؛ اگر دولت يازدهم نبود همه اين راهها مسدود شده بود و دوستان ما هم نميتوانستند از اين فضا براي تبليغات خود استفاده کنند.

قاليباف: تشکر مي‌کنم؛ همانطور که شما اشاره کرديد مشکل جدي امروز ما در بحث ازدواج اشتغال است. جنابعالي در آغاز دوره به مردم عزيزمان قول داديد 4 ميليون شغل ايجاد کنيد. در همان ابتداي مذاکرات.

** روحاني با قطع سخناني قاليباف: ببخشيد آقاي قاليباف يک سايت گمنامي حرفي مي‌زند بعد يک سايت معروفي نقل و روزنامه نقل؛ شما مي‌خواهي از آن روزنامه نقل کني؟ من هيچ‌وقت قول 4 ميليون شغل ندادم و اين دروغ محض است.

**قاليباف: شما که از آزادي گفتيد حداقل اجازه بدهيد نظرم را بدهم. در اين دو دقيقه اتفاقي نمي افتد، حتما اميد مهم است؛ حتما نشاط مهم است. حتما حقوق شهروندي مهم است. شبکه هاي اينترنتي مهم است. ولي واقعا امروز در واقع افسردگي چقدر شده؟ بنابر آمار خود دولت. امروز شرايط غيرقابل قبول شده در اين موضوع. اين از کجا مي آيد؟ نشاط از کجا مي آيد. زندگي خوش. شما مي گوييد اين زندگي خوش هست. واقعا مردم عزيز شما امروز حستان اين است که کسب و کار رونق پيدا کرده؟

واقعا در ذهنتان اين است که آمار بيکاري بيشتر شده يا کمتر شده؟ ظاهرا آقاي روحاني اجازه صحبت به من نميدهند.گر اينها را حل کرديم اميد داريم و نشاط داريم. اشکال اساسي ما سرمايه هم نيست مي شود آورد، همين نگاه مديريتي و عدم تحمل است که اجازه حرف زدن به ديگران هم نمي دهد.

جهانگيري: فکر مي‌کنم که يکي از مهمترين نيازهاي جوانان ما مسئله مسکن، ازدواج و اشتغال و تحصيل است. دولت بايد بستر همه اينها را فراهم کند. از اينها مهمتر اينکه جوانان بايد پذيرفته شوند و احترامشان حفظ شود و به بهانه هاي واهي به آنها اهانت نشود. جوان بايد مورد احترام جامعه باشد. هم دختر جوان و هم پسر جوان. اشتغال حتما يکي از مهمترين کارهاست.

فکر مي‌کنم آقاي روحاني رئيس ما هستند ولي الان رقيب هستيم. يکي از کارهايي که الان انجام گرفت وام 3 ميليوني تبديل به 10 ميليوني شد. 296 ميليارد تومان کل وام ازدواج در 92 بود که به 9800 ميليارد يعني سي برابر تبديل شد. در اشتغال حتما روحاني اشاره مي کند راجع به گردشگري ايشان فرموده بودند با افزايش آن شغل ايجاد مي‌شود.

چه کساني به سفارت عربستان جمله کردند؟ چه کساني باعث شدند 700 هزار شيعه که مي آمدند و زندگي مردم مشهد مي چرخيد به هم خورد. بله ما نمي‌توانيم به سفارت حمله کنيم. دولت حمله کرد آقاي قاليباف؟ چه کساني حمله کردند؟ آنها الان در ستادهاي کدام کانديدا حضور دارند؟ کدام کانديداها از آنها دفاع مي‌کردند پول مي دادند؟

رئيسي: نکته اي که جناب دکتر روحاني اشاره کردند که جوانان بايد نشاط و شادماني داشته باشند را کاملا قبول دارم ولي آقاي دکتر وقتي جواني دختر مورد نظر خود را مي پسندد براي ازدواج، بايد کاري کنيم سريع تسهيلات بگيرد و مسکن داشته باشد. داريم درباره واقعيات حرف مي زنيم. بحث سياسي نيست. وقتي مي گوييم ازدواج،‌حتما 700 هزار تا مي تواند به 1 ميليون ارتقا يابد.

وقتي 500 هزار نفر پشت وام باشند اين اتفاق نمي افته. برخي بدون وثيقه و يا با وثيقه به راحتي تسهيلات ميلياردي مي گيرند. خب اين جوان همين 10 ميليون را بگيرد.

سيد مصطفي ميرسليم: آقاي روحاني شما موکول کرديد موضوع ازدواج را به اشتغال؛ البته اين مي تواند کمک کند ولي موکول کردن آن به اين کامل نيست. ما بايد توجه کنيم که دير شدن اشتغال مشکلات متعدد اجتماعي و انحراف عاطفي و اخلاقي و جنسي را ايجاد مي کند. شما بايد به اين نکته توجه کنيد که تشکيل خانواده سست شده و اين منجر شده به اينکه خانواده ها با استحکام روبرو نباشند و گرايش به طلاق زياد باشد.

چگونه شما فکر مي‌کنيد مي توانيم بهبود ببخشيم به ازدواج جوانان با منظور کردن موضوع خانواده در طرح هاي کشور. خانواده براي ما اصالت دارد و سنگ بناي اصلي جامعه ماست. چه تدبيري انديشيديد براي مقابله با جنگ نرمي که هدف اصلي اش تضعيف خانواده است و ما متاسفانه ضربه هاي زيادي خورديم. چگونه مي شود از امناي محله استفاده کرد براي تشکيل صندوق حمايت از ازدواج و تامين جهيزيه. يکي از نکات مهم توجه به مراکز مشاوره است.

سيد مصطفي هاشمي طبا: با تشکر از تذکراتي که همه عزيزان فرمودند، باز هم در اينجا به نظرم همينطور نقش دولت را مي خواهيم پررنگ کنيم و همه کار را فلشش را به سمت دولت ببريم. واقعا ادعاي اينکه دولت مي تواند اينکار را بکند در امر ازدواج جوانان هم دخالت کند و اصل ازدواج را مطرح کند بازهم مقداري خوش بيني است.

به نظرم مي آيد سبک زندگي ما و مسائل فرهنگي که در کشور ماست آنچه که امروز براي يک زندگي لازم ديده مي شود آنچه که دست و پاي جوانان را بسته به جاي زندگي مي‌خواهند با هم معامله کنند و شرايط سختي براي هم قرار مي‌دهند بايد مورد توجه قرار گيرد. مسائل فرهنگي يعني بايد مورد توجه قرار بگيرد. جاي جامعه شناساني که در اين باره تحقيق کرده اند خالي است.

البته بايد حتما کار و شغل داشته باشند افرادي که تشويق به ازدواج شوند و به قول امام بروند با هم بسازند. اين سازش در جامعه ما متاسفانه کم رنگ شده بخاطر مسائل فرهنگي.

حسن روحاني: ما اينجا نيامديم براي راي جمع کردن؛ هدف مناظره اين است که برنامه هاي آينده مان را براي مردم توضيح دهيم. مردم مي‌خواهند بين نامزدها يک نفر را انتخاب کنند مي‌خواهيم کمک کنيم تا راحت‌تر انتخاب کنند. اينکه از هر جايي و هر سايتي و هر حرفي و کلامي درست و نادرست و دروغ و راست براي اينکه ما لطمه بزنيم به رقيب استفاده کنيم کار صحيحي نيست.

اونها که در اين راه مي‌آيند قاعدتا براي خدمت به مردم مي‌آيند تا به جامعه و کشور خدمت کنند. اگر نقل قولي ميخواهيم بکنيم يا نسبتي بدهيم اين ها بايد صحيح و درست باشد و نادرست نباشد. علت اينکه خواستم آقاي قاليباف روي کلامش ادامه ندهد خواستم گناهش اضافه نشود؛ چون دروغ بود والا حاضرم بقيه وقت را هم به ايشان بدهم.

مسئله ازدواج خب بله ما نياز داريم به تسهيلات و اشتغال براي آنها و اينکه آنها به آينده خودشان اميدوار باشند و فضاي جامعه را درست کنيم. براي اينکار نمي شود اينجا عدد و رقم بدهيم و بگوييم يک ميليون نفر را مسکن و يک ميليون شغل و. ..؛ مگر اينکه کسي واقعا برنامه داشته باشد و بگويد.

مردم ما بايد بدانند که دولت وقتي مي ‌گوييم، درآمد دولت عمدتا نفت است و ماليات. بقيه خيلي کم است. ماليات مي‌شود وسعت داد و پيدا کرد افرادي که قبلا ماليات نمي دادند و اين را دولت الان الکترونيکي کرده؛ امروز جنسي که وارد مي شود از دم مرز معلوم است و همه در سايت روشن است که از کجا آمده؛ در امر ماليات روز به روز هدف اصلي دولت شفاف سازي بود تا همه عادلانه ماليات دهند.

مي خواهيم روز به روز اتکاي به نفت کم شود. در اين دولت به جاي 45 درصد به 30 درصد رسيده است ، و باز هم بايد اتکا به نفت کاهش دهيم ولي در همين سالها کم کرديم. دولت يازدهم 40 ميليارد دلار ريخته به صندوق دولت دوازدهم هم 60 ميليارد دلار مي ريزد. ماليات هم حدي دارد. حساب کنيم، وقتي ميگوييم به 1 ميليون نفر شغل مي دهيم خب به 10 ميليون نفر بدهيم ولي بايد حساب کنيم از کجا مي آوريم. آقاي قاليباف 200 ميليارد دلار در نفت و گاز ‌طرح براي سرمايه گذراي داريم الان چند سرمايه گذار آمده اند و اين خيلي کم است نسبت به نياز ما. ما رشد 8 درصد ميخواهيم.

قرعه کشي نامزد بعدي: آقاي جهانگيري تقاضا مي‌کنم بفرماييد در جايگاه.

** سوال مجري: با توجه به عدم رضايت کافي ارباب رجوع در دريافت خدمات دستگاه هاي اجرايي مهمترين اقدام دولت براي کاهش بروکراسي چيست؟

جهانگيري: پيش نياز هر توسعه‌اي در واقع افزايش سرمايه اجتماعي کشور است اساس سرمايه اجتماعي عبارت است از اعتماد رضايت و مشارکت مردم.آنچه مهم است نگاه ما نسبت به مسائل اجتماعي است دولت يازدهم رويکرد غالب آن به مسائل اجتماعي نگاهي منحصر به فرد بود.

اخلاق از مهمترين مسائلي است که در واقع بايد مورد توجه قرار بگيرد با فريب و دروغ نبايد با جامعه صحبت شود. ما اميدواريم که کشور موفق بشود آسيب‌هاي اجتماعي را با روش علمي و ساختارها و اصلاح روندها اصلاح بکند.

خوشبختانه در زمينه مسائل اجتماعي با جلسات و گزارش‌هايي که وزارت کشور تهيه کرده جلساتي که محضر مقام معظم رهبري بوده تصميمات بسيار خوبي گرفته شد من فکر مي‌کنم بحث ارباب رجوع يکي از کارهايي که انجام داديم يک پايش‌هايي در سطح ملي و هم در سطح استاني و هم در سطح شهرستان است که در واقع ديدگاههاي مردم و رضايت مردم از دستگاها مشخص بشود. من متاسفم بگويم که بيشترين عدم رضايت مردم در بين دستگاهاها از شهرداري است، از بانکهاست از دستگاه قضايي است.

يکي از کارهايي که بايد براي رضايت ارباب رجوع انجام بگيرد اين است که شفافيت خيلي جدي وجود داشته باشد به طوري که اداره‌اي مراجعه مي‌کند به حقوق خودش آگاهي داشته باشد. حقوق شهروندي بايد بيشتر از اينکه دستگاههاي رعايت کنند مردم اطلاع داشته باشند از‌ آن.

يکي از مهمترين اقداماتي که در زمينه اي تي انجام مي‌شود اين است که کشور بايد به روش الکترونيک اداره بشود سامانه‌هاي مختلف الکترونيکي بايد در دستگاه‌هاي شکل بگيرد و اين سامانه‌ها به همديگر ارتباط پيدا بکند مردم در خانه خود که نشسته‌اند با تلفن همراهشان که خوشبختانه امروز تلفن همراه هوشمند در کشور بسيار زياد است بتوانند خدمات را دريافت کنند. مهمترين هدف ما از دولت الکترونيک رضايت مردم و تسيهل خدمات رساني به مردم است. بعد از دولت الکترونيک نظارت جدي است.

رئيسي: در مورد نظام اداري که سرکار دارد با حقوق مردم واقعا آنچه که ما در بين مردم مي‌بينيم و به عنوان کسي که ده سال در سازمان بازرسي مديريت داشته‌ام در 3 نمايشگاه يا اسکن کردن در کل دستگاه‌هاي کشور و وزارتخانه ها آن موقع از بازديدکندگان تمام آسيب‌هاي کشور را به روي صحنه آورديم.

در نگاه همه مديران و کارشناسان کشور گفتيم اين آسيب هاست و گاهي اين آسيب‌ها الان مي‌بنيم که همچنان هست. چرا گام‌هايي حتما برداشته شده است اما در خصوص دولت الکترونيک عرض مي‌کنم 15 درصد کار پيش رفته است و اگر اين کامل شود مي‌تواند اين کار در حوزه شفاف‌سازي صورت بگيرد.

امکان ندارد که نظام اداري جز با شفاف‌سازي و نظارت يک نظارت همگاني خود مردم، نقدپذيري نظام اداري، اين مطلب بسيار مهم است که اگر مناقصه‌ها شفاف بشود اگر اين نوع اقدامات انجام شود در تضمين سلامت نظام اداري بسيار مهم است.

شرکت‌هاي دولتي نبايد خانه خلوت باشد. شرکت‌ها گاهي اوقات خانه خلوت هستند. مي‌گوييم سفر خارجي بايد منضبط باشد نمي‌شود که به وزارتخانه بگوييم فقط بايد شرکت‌ها همينطور باشد. هم شرکت‌هاي دولتي و هم نظام اداري بايد شفاف باشد. ما بايد به اين نقطه برسيم.

ميرسليم: آقاي جهانگيري شغل کارمندي يک شغل مقدس است انگيزه آن هم عشق به خدمت است نه کيسه دوختن. بفرماييد که چرا آزادي دسترسي به اطلاعات هنوز ميسر نشده است چرا هنوز زيرميزي گرفتن رواج دارد چرا با متخلفاني که از مزيت در اختيار داشتن اطلاعات به نفع خود استفاده کرده‌اند مقابله نشده است.

چرا هنوز کارمندان دولت برخي‌ها ابه کسب درآمد به امانت از سوي آنهاست مي‌توانند سوء استفاده کنند. چرا بايد کارمندان و مديران دولت به امکانات نجومي دست يابند و باعث کاهش اطمينان به دولت شوند و بعد توجه قانوني براي آنها استفاده شود؟

هاشمي‌طبا:واقعيت اين است که در مجموعه دستگاه‌هاي دولتي هم خدمتگزاري هست هم واقعا سرگرداني مراجعين. با سيستم‌هاي الکترونيک هم مسئله حل نمي‌شود. من خودم در مراجع مختلف که در طول 15 سال اخير به دليل اينکه مراجعات شخصي داشتم روبرو شدم واقعا در بعضي از موارد ديدم که بسيار خوب عمل شده و در برخي از موارد صرفا به دليل انگيزه‌هاي شخص و نوع برخوردي که بعضي از کارکنان دولتي يا مديران دولت دارند اين امر امکانپذير نشده است که بتوانند کمک کنند و ياري برسانند بنابراين ضمن اينکه مسئله بسيار پيچيده است.

من فکر مي‌کنم اگر بشود نيروهايي براي نه به عنوان بازرس به عنوان مراجع که مورد اطمينان باشد به دستگاههاي مختلف مراجعه کنند و به نوعي گزارشات عملياتي تهيه کنند من خودم در مورد شخص خودم چند مورد عملياتي را که مراجعه کردم به صورت ناشناس و شايد سالهاي بعضي از آنها در محاق فراموشي و عدم تصميم گيري بوده مي‌توانم ارائه کنم بنابراين لازم‌اش اين است که واقعا زا درون دستگاهها و از مديريت دستگاه‌ها خيلي خوب انسان اطلاع پيدا کند و مديران بتوانند در دسترس مردم باشند مديران ما الان پنهان هستنند. بعضا زا آسانسورهاي شخصي استفاده مي‌کنند خودشان را پنهان مي‌کنند وقت اينکه رو در رو با مردم بشوند ندارند به نظرم بايد در اين مورد يک مقداري عملياتي تر روبرو شد.

روحاني: فکر مي‌کنم يکي از مسائل بسيار مهمي که حتما آقاي دکتر جهانگيري به آن دارد مسئله واگذار کردن امروز غير حاکميتي به مردم است ما بايد در اداره کشور به مردم اعتماد بکنيم کار را به مردم واگذار کنيم و بخش خصوصي ما فعال بشود حالا بخش عمومي غير دولتي سر جاي خودش بايد بحث شود که چه مشکلاتي دارد و سرمايه اجتماعي بين دولت و مردم بيشتر شود. اطمينان دو طرفه کامل وجود داشته باشد و بخري از کارهايي که رسانه‌ها برخي‌ها انجام مي‌دهد که مسئله تضعيف سرمايه اجتماعي در کشور است با تخريب مي‌خواهند بين نظام و مردم فاصله ايجاد شود که موجب خطر بزرگ براي نظام و کشور خواهد بود.

مسئله دوم شفاف شدن امور است دولت الکترونيک يکي از آنها است.

وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها و بخش خصوصي همه از اين زيرساخت‌ها استفاده مي‌کنند شفافيت مهمترين مسئله است ما يک لايحه داريم آماده مي‌نيم براي شفافيت همه دستگاه‌ها همه درآمدها و مخارجشان را در اختيار مردم قرار بدهند که به صورت شفاف مردم از آن آگاهي داشته باشند.

قاليباف: شما در صحبت‌شان اشاره کرديد اخلاق، اي کاش شما هم اخلاق را رعايت مي‌کرديد. اين هم از پديده‌هاي عجيب است که جنابعالي به عنوان معاون محترم رئيس جمهور نامزد شديد آمديد و در حقيقت البته حق شهروندي شما مي‌گوييد که ما رقيبيم چند روز آينده مشخص مي‌شود. اگر آمده‌ ايد گزارش ارائه کنيد درست ارائه کنيد.

وقتي مي‌گوييد در جنوب شهر درآمد مي‌آيد، صدور پروانه ساختمان براي بافت هاي فرسوده در کل تهران در جنوب تهران در شهر تهران مجاني است ما هيچ وقت اقتصادي نگاه نکرديم الا همان محله‌اي که شما در منطقه 12 رفتيد بازديد کرديد زمين آن متعلق به وزارت مسکن است و ببينيد چه ساختيد؟ من متعجبم از شما به عنوان مديري که اجرايي هستيد و حاضر هستيد که اينطور دستاويز سياسي ديگران بشويد و حرف‌هاي غير باطني خودتان را بگوييد اينجا اين واقعا در حقيقت درست نيست.

يا اگر بحث مي‌شود ما بياييم اختيار را به مردم بدهيم خيلي خوب است ما بيش از يک دهه شوراياري محلات را درست کرديم دولت محترم دو ماه قبل اعلام کرد که واگذاري کار به مردم را حق نداريد انجام بدهيد شما واقعا اين را دقت کنيد که با صداقت جواب بدهيد.

ما معتقديم اشکال اساسي دولت شما مجموعه اقدامات شما يا هميشه مي‌گوييد نمي‌شود، يا واقعا دفاع مي‌کنيد از کساني که جز 4 درصد هستند همين وام‌هاي يکه مي‌دهند مردم قضاوت کنند هزار مسير را جلوي شمامي‌گذارند که شما نتوانيد وام بگيريد ولي در يک سال بيش از 500 هزار ميليارد وام مي‌دهند در بانک مرکزي صداقت و بي‌صداقتي اينها است.

جهانگيري: من فکر مي‌کنم که در زمينه مسائل اجتماعي مجدد تاکيد مي‌کنم با برخوردهاي گازانبري امنيتي و قضايي با فرهنگ و آسيب‌هاي اجتماعي مشکل حل نمي‌شود و بدتر اينکه با کتک زدن دستفروشان در خيابان‌ها و گروه ضربت حل نمي‌شود و فرهنگ منتقل مي‌شود در شهرستان‌ها که مادر دستفروش کتک بخورد. ما بايد بدانيم که مسائل اجتماعي و با فرهنگ مردم بايد برخوردهايمان علمي باشد. در ارتباط با مطالبي که گفته شد اول اينکه اقاي قاليباف فرمودند چرا کانديدا شديد من نمي‌دانم که چرا شما براي خودتان قائل شده‌ايد من حتما به صورت طبيعي است. شما چرا برآشفتيد؟

قاليباف: کسي که خانواده شهيد است چرا دستاويز شده است؟

اسحاق جهانگيري در سخنان پاياني:

اولا بنده در دور هشتم در مقابل جناب آقاي خاتمي هم وزير دفاعش کانديدا شد و هم معاونش و هيچ کس نگفت اين کار غير طبيعي است يک جرياني به نام جريان اصلاح‌طلب شما از همه حقوق محرومشان کرده‌ايد و مي‌گوييد که نبايد بيايند، من به عنوان يک جريان اصلاح‌طلب آمده‌ام که بگويم که بعضي‌ها چه کرده‌اند با يک جريان ريشه‌دار؟ مي‌خواهم بگويم که دولت يازدهم در چه شرايط جديدي تشکيل شد چرا عده‌اي با ژست جديد آمده‌اند؟

وقتي ما آمديم جريان سياسي چگونه بود؟ با آقاي هاشمي، ناطق نوري چه کرد؟ همه را خانه نشين کردند به همه ضربه زدند رو در رو هم قرار داند. در فضاي سياسي 700 ميليارد دلار درآمد کشور را خرج کردند. ميزان شغل سال 85، 22 ميليون بوده در سال 91 باز 21 ميليون بوده همون رئيس جمهور سابق مثل برخي دوستان مي‌گويد من دو سال ديگر بيکاري را ريشه کن مي‌کنم. آقايان بيکاري را ريشه کن کردن راهکار د ارد.

راه خودش را دارد بايد با روش خودش پيش برود. توجه به سياستهاي نظام اداري، توجه به سياستهاي کلي اصل 44 قانون اساسي، توجه به سياستهاي اقتصاد مقاومتي، در آن چارچوب بايد ما توجه کنيم. نظام اداري بايد شفافيت داشته باشد فساد در آن بيرون برود.

شريف‌ترين انسان‌ها کارمندان دولت آموزش و پرورش و بهداشت در دورترين نقاط کشور دارند به مردم سرويس مي‌دهند ممکن است در برخي جاها اشکال داشته باشند من در خصوص بحث حقوق‌ها در فرصت ديگري صحبت مي‌کنم. مهم اين است که ما در اين دولت هم آقاي رئيس جمهور دولت و وزرا تاکيد کرديم ما زبانمان براي عذرخواهي از ملت الکن نيست هر جا اتفاقي افتاده که فکر مي‌کنيم به نفع ملت نبوده از ملت عذرخواهي کرديم و حتما لازم باشد عذرخواهي مي‌کنيم.

مجري: شماره 3 آقاي قاليباف بفرماييد پشت تريبون.

** سوال مجري: چه راهکار و برنامه موثري را براي مقابله با چالش‌هاي زيست محيطي، مصرف بي رويه آب ، بيابان زايي مشکل تغيير اقليم و پديده ريزگردها پيشنهاد مي‌کنيد.

محمد باقر قاليباف: بحث مربوط به بحران محيط زيست که واقعا بايد بگوييم بحران محيط زيست از مشکلات جدي امروز کشور است يعني ما در حقيقت امروز مشکلات جدي اقتصادي و بحران‌هاي اقتصادي تاثيرات جدي در حوزه اجتماعي گذاشته است.

در حوزه محيط زيست ما با دو مشکل مهم و اساسي روبرو هستيم يکي ريزگردهاست در ريزگردها روندي که پيش رفته تا الان متاسفانه امروز نزديک به 20 استان يعني تا مرکز تهران شاهد آن هستيم که تا اينجا آده است و مشکلات جدي دارد. البته حالا يک وقتي بحث اين است که موضوع ريزگردها به آن طرف مرزها بر مي‌گردد ما نمي‌خواهيم بگوييم اين نيست ولي واقعا اين چه سهمي دارد بخش قابل توجه آن به دليل بي‌توجهي داخل است.

همين اتفاقات اخير اهواز را مردم مي‌گويند ريزمرگ و واقعا زندگي ندارند اين موضع محيط زيست دقيقا داخلي بود يعني وقتي ما مالچ پاشي را رها مي‌کنيم درختکاري را رها مي‌کنيم و مشکلات اينجونه پيدا مي‌شود و طبيعي است اين مشکلات پيش مي‌ايد اين کار بايد يکي از بحث‌ها در حوزه اشتغال است براي همين است ما اشتغال يک اشتغال پايار دارريم يک اشتغال عومي که مووضع جامعه است ما در اشتغال عمومي يک از بخش‌هايي که مي‌توانيم جوانان را بکار بگيريم يکي از گياهاني که مي‌توانيم استفاده کنيم چرا استفاده نکنيم که الان بياييم از موضوع حقوق شهروندي استفاده کنيم؟

ما هوا را با بي تدبيري از مردم گرفتيم و بعد مي‌گوييم عذ رخواهي مي‌کنيم ما در موضوع هوا در کلانشهرها در همين تهران ما گفتيم اين موضع قابل حل است در ابتداي دولت گفتم طرح داديم و گفتند که ما مي‌رويم خودمان اجرا مي‌کنيم. ماشيني که 30 سال کار کرده دوباره مي آورند ناوگان حمل و نقل. مشکل محيط زيست مثل مشکل بحران اقتصادي و اجتماعي امروز حل نشده چرا نشده؟ به خاطر اينکه اين دولت الان هر صحبتي اينجا شنيديد مي‌فرماييد اين نمي‌شود پول مي‌خواهد، اين نمي‌شود ما نمي‌توانيم مردم بايد چکار کنند؟ ما مي‌توانيم ظرفيت‌ مشخص است نگوييم اين حرف شعاري است.

شما مي‌گوييد که ما آي تي را اجرا کرديم چرا در اين حوزه نتوانستيد بين کساني که بهره‌مند هستند و نيستند چرا نتوانستند؟

اسحاق جهانگيري در نقد سخنان قاليباف: بحث‌هاي زيست محيطي جزو مهمترين مباحثي است که هم مردم ايران در مورد آن حساس هستند هم دولتها وظيفه دارند که کارها يجدي انجام بدهند. ما فکر مي‌کنيم در تهران در همين دوره دولت يازدهم عليرغم اينکه ما با مشکلات عديده روبرو بوديم به تعابيري که رئيس جمهور داشتند دولت ميحط زيست يک ياز اقدامات اسياسي انجام شده در حوزه محيط زيست است هم در موضوع درياچه اروميه جزو اولين مسئله ما بود.

هم در زمينه خودروها و خارج کردن بنزين پتروشيمي‌ها که بنزن آن بسيار بالا بود در دولت گذشته در همين تهران اجازه داده مي‌شد که بنزين پتروشيمي مصرف بشود و متاسفانه به دليل استفاده از آن سرطان زا بود و به طور کامل حذف شد. در در کلانشهرها و شهرهاي بزرگ در بيش زا 40 شهر الان بنزين يورو 4 استفاده مي‌شود.

خودروسازان مکلف شدند رعايت کنند. ريزگردها طبق مطالعات بين‌المللي هم تاييد کرده است 70 درصد آن منشاء آن خارجي است مرز عراق و سوريه يا مرز اردن يا عربستان است. ما در گفتگوهاي بين‌المللي به صورت جدي دنبال اين هستيم بايد حل شود. در زمينه خوزستان کار ويژه‌اي انجام گرفته هم بحث کارون بحث 550 هزار هکتار، بحث هورالعظيم من فکر مي‌کنم کارهاي مهمي انجام شده است آقاي قاليباف 12 سال شهردار تهران است.

بگويد همين زباله‌هاي جلوي خانه مردم چطور نتوانسته تفکيک بکند؟ کدام شهري مثل تهران اينطوري زباله جمع مي‌کنند؟ ايشون شهردار سازه است. همين 102 طبقه چه کمکي کرد به ترافيک تهران؟ شما مسئول اين شهر هستيد در حد شهرداري تهران نه بيشتر آب،‌ فاضلاب و ... در حد وظايف شهردراي بيايد يک گزارش به مردم بدهد بگويد من اين کار را انجام داده‌ام.

ما در بهترين دانشگاه‌هاي داخل کشور درس خوانديم دانشگاه شريف صنعتي، ما مديريت قبل داريم، شما مديريت مدرن داريد؛ با برخوردهاي تند نظامي نمي‌شود شهري مثل تهران را مديريت کرد با روش‌هاي علمي بايد انجام داد.

رئيسي : مسئله محيط زيست مسئله بسيار مهمي است به نحوي که در قانون اساسي جزو اصول و قوانين آمره است. يعني هر توصيه اقتصادي فرع بر محيط زيست است. در هر جا کارخانه بزنيم بايد ببينيم مسئله ميحط زيست آن حل شده است يا خير؟ واقعا اين حساسيت خاص مي‌خواهد نسبت به اين امور. من وقتي رفتم آستان قدس ديدم که 10 درصد سهام را دارد در جنگل‌هاي شمال دارد فعاليت مي‌کند. من به رئيس سازمان ميحط زيست گفتم که شما تمام فعاليتهاي اينها را قطع کنيد.

محيط زيست را نه به عنوان يک محدوديت بلکه به عنوان يک اشتغال مي‌توان قرار داد. بسياري از کارهاي کشاورزي و باغداري را مي‌توان در اين حوزه حل کرد. نمي‌گويم در کشور کمبود آب نيست نمي‌گويم نزولات آسماني کافي است اما حتما مديريت آب مسئله ماست نه کمبود ما اگر همين آبي که در کشور وجود دارد مديريت بشود مي‌تواند مشکلات را کاهش بدهد.

ميرسليم : از نظر زماني چطور مي‌شود که مشکلات بيابانزايي را حل کرد؟ آيا تمرکز اين جمعيت در محدوده تهران ايجاد مزاحمت براي ساکنان آن مي‌کند؟ به نظر شما چه موانعي براي توسعه حمل و نقل عمومي بويژه با استفاده از مترو وجود دارد که مي‌تواند جوابگوي نيازهاي مردم باشد؟ يک مشکل ديگر که داشتيم مسئله استفاده بي‌رويه از آبهاي سطحي و زير زميني بود که اين هم براي ما مشکلات بغرنجي آفريده است به صورتي که بازگشت ناپذير خواهد بود متاسفانه بسياري از سفرهاي زيرزميني ما ديگر به حالت گذشته خود بازنخواهند گشت. فکر نمي‌کنيد خود اين احياي جنگل‌ها راهي براي اشتغال جوانان نيست؟

هاشمي‌طبا:

من حقيقتا متاسف هستم که برنامه ششم توسعه ما فقط مجموعه‌اي از آمال و آرزوهاست شايد توصيه شده که وقتي خداوند مي‌فرمايد کنف يکون ما هم يک چنين تصوراتي از خودمان داريم که همه کارها را بايد انجام بدهيم و بايد همه اولويت‌ها را در داخل کشور انجام بدهيم.

محمد باقر قاليباف در سخنان پاياني:

شما دولت 4 درصدي هستيد چون در داخل مردم نيستيد. امروز افتخار شهرداري تهران اين است که از زباله برق توليد مي‌کند شما يک بار از اتاق‌تان بيرون بياييد و بيبنيد مابقي کمپوست مي‌شود و در کشاورزي استفاد مي‌شود. اگر براي شما آقاي مهندس اشاره کردند آلودگي هوا مهم بود قانون را اجرا نکرديد پول حمل و نقل نه به تهران به هيچ شهري نداديد امروز مترو را با 300 کيلومتر ساختيد با 70 کيلومتر تحويل گرفتيد.

بخش دوم مناظره

** مجري: مي‌رسيم به بخش دوم و سوم برنامه مناظره امروز که تقديم شما مي‌شود همانطور که من در جريان برگزاري بخش اول مناظره خدمت شما عرض کردم در بخش دوم هر کدام از نامزدها به قيد قرعه به سوالي که باز هم به قيد قرعه انتخاب مي‌شود به مدت دو دقيقه پاسخ خواهند داد و در انتها هم هر کدام از نامزدها سه دقيقه وقت جمع بندي خواهند داشت.

سوال: مهمترين برنامه دولت شما در ايجاد تعادل بين اشتغال بانوان و صيانت از نقش آنها در خانواده چيست؟

** حسن روحاني: مسئله اشتغال بانوان اهميت فراواني دارد و در اين دولت يک اقدام بسيار مهمي انجام گرفته يعني اشتغالي که در اين دولت براي جوانها ايجاد کرده‌ايم مجموعا حدود 700 هزار شغل براي بانوان است و در استخدام اخيري هم که ابلاغيه آن تاييد شده بود براي مردها و ما آن را لغو کرديم و گفتيم که بانوان و آقايان آزاد هستند خانم‌ها 53 درصد موفقيت به دست آوردند و موفق شدند براي استخدام در امتحانات ورودي و همه چيز بنابراين مسئله استفاده از خانم‌ها براي اشتغال با توجه به اينکه امروز در دانشگاه‌ها بيش از 50 ردصد از دانشجويان ما دختران ما هستند بانوان هستند و استعداد يکه آنها دارند براي کار و فعاليت و در برخي از زمينه‌ها استعداد آنها بيش از آقايان است در برخي زا زمينه‌ها ممکن است آقايان استعداد بهتري داشته باشند.

بنابراين مسئله اشتغال مسئله مهمي است صيانت از اينها هم بسيار مهم است و ما بايد کاري کنيم که خانواده ها ما استحکام داشته باشند همه مشکلات اجتماعي وقت ما محاسبه مي‌کنيم يک ياز عوامل و دلايلش اين است که استحکام خانواده‌هاي ما زا بين رفته صيانت خانواده‌هيا ما زا بين رفته و متاسفانه ما نتوانستيم همه اعضاي خانواده را براي جامعه امروز و شرايط امروز آماده کنيم براي فعاليت.

** مجري: سهم و نقش دولت در حل مسئله ترافيک به چه ميزان است راهکار موثر دولت شما براي حل معضل ترافيک کلانشهرها چيست؟

ميرسليم: يکي از مسائل بغرنجي در کشور ما رخ داده عدم توجه به ترابري عمومي بوده که موجب شده از سرمايه‌هاي مهمي از مردم در راه‌بندان‌ها هدر برود. سوخت بسيار زيادي هدر برود و وقت مردم ضايع بشود و اعصاب مردم خرد شود. چاره اين موضوع را ما در سياست‌هاي کلي ترابري مشخص کرديم و متاسفانه با سستي و ضعف در اجرا مواجه بودد و آن اصالت دادن و اولويت دادن به ترابري عمومي بوده اين اولويت دادن به ترابري عمومي يعني استفاده از امکانات شخصي خودروي شخصي بايد تحت الشعاع استفاده از امکانات عمومي قرار بگيرد و بنابراين صنايع ما بايد خط توليد خودشان را از وضع کنوني که استفاده از خودروهيا شخصي است تغيير بدهند به سمت امکانات ترابري عمومي و اين امکانات ترابري عمومي.

بايد به شکل بويژه راه آهني توسعه پيدا کند در حال حاضر ما در تهران و در برخي از شهرهاي ديگر از مترو استفاده مي‌کنيم ولي کفاف نمي‌دهد لذا اوقات مردم هنوز بسيار تلف مي‌شود فقط 20 تا 30 درصد از امکانات ترابري عمومي بر عهده دارد که بايد گسرتش کند. در اين زمينه دولت با رافرهم آوردن تسهيلات بسيار وظيفه مند است و بايد اين کار را بکند فرقي ندارد در تهران يا شهرهاي ديگر.

** مجري: براي حفظ و تقويت موقعيت اجتماعي نخبگان و پويند پايدار آنان با مرکز تصميم‌گيري علمي و صنعتي چه طرح و برنام‌اي داريد؟

اسحاق جهانگيري: من يک جمله عرض کنم چون بحث‌هاي اجتماعي و آسيب هاي اجتماعي بحث شد به فضل الهي ملت ايران هم هويت ديني و ملي و علاقه‌مندي به نظام در همه پايش‌ها نشان داده که بسيار عالي است به ايراني وبدن خوشان افتخار مي‌کنند وضعفت را نه سياه مي‌بينم که قابل حل نباشد و بسيار امدواريم که مسائل اينده کشور قابل حل است.

امروز کشور ما از دانش بسيار بالايي برخوردار است نخبگان کشور در همه جا حضور دارند بزرگترين سرمايه کشور هستند بنياد ملي نخبگان معاون علمي رئيس جمهور يکي از وظايفش اين است که نخبگان کشور به صورت منظم سازمان دهي بکنند که بتوانند در توسعه کشور استفاده کنند ما هر جا با مشکلي روبرو شديم و داشتيم در آينده مهمترين تکيه ‌گاهمان نخبگان کشور هستند با کمک همين نخبگان وضع علمي کشور در رتبه بسيار عالي است در گزارشي که اخيرا دو مجمع بين‌المللي داده است رتبه علمي ايران هم در سط منطقه و در سطح بين‌الملليا خوبي است از نظر فناوريهاي نو با کمک نخبگان به دستسرسي خوبي دست يافتيم. ارتباط دانشگاه با مراکز توليد به با مراکز صنعت بايد برقرار شود. ما راهکارهاي عملياتي براي ارتباط دانشگاه با صنعت، ارتباط دانشگاه با مراکز توليدي پيدا کرديم و فکر مي‌کنيم که اگر اين ارتباط به صورت جدي در مراکز پژوهشي در فناوري مستقر شود حتما از توان نخبگان و دانشمندان کشور استفاده خواهد شد.

** مجري: بفرماييد برنامه شما در جهت تقويت فرهنگ پهلواني در محيط‌هاي ورزشي و مقابله با آسيب‌هيا اخلقاي موجود در محيط‌ها و مسباقات ورزشي چيست؟

رئيسي: ورزش امري بسيار ضروري است براي همه آحاد جامعه به ويژه جوانان کشور ما استعداد اين را دارد که کاملا چه در ورزش حرفه‌اي چه در ورزش قهرماني چه در ورزش همگاني و چه در ورزش تربيت آموزشي مقام بالايي داشته باشد. نسبت به روزشهاي ديگر بخش‌هايي است که ورزش همگاني را يک خرده مردم دنبال مي‌کنند با حمايت دولت ورزش قهرماني بسيار اهميت دارد و بايد دولت سرمايه‌گذاري کند مدال آوري براي کشور بسيار اهميت دارد جواان برومند در ميدان ورزش بايد برايشان سرمايه‌گذاري شود ما د ر اين عرصه که ارزآوري است يکي از ميادين آن ورزش است.

بسياري از کشورهاي آمريکاي لاتين که الان نام آور شدند مثل برزيل و آرژانتين يک درآمدهاي جدي آنها حوزه ورزش است. ورزش پهلواني و قهرماني بايد در کشور براي دولت يک اولويت جدي تلقي بوشد و در اين قضيه سرمايه‌گذاري کند با بخش‌هاي مسئول در اين حوزه به نظر من جوانان در اين قضيه حامي هسنتند بخش‌هاي يکه خودشان به ورزش فکر مي‌کنند حتما حمايت مي‌کنند و اينجا وظيفه دولت است که بتواند در سرمايه‌گذاري روزش قهرماني و با حمايت‌هاي ورزشهاي ديگر کامالا در عرصه ورزش جامعه را با نشاط نگه دارد و اين بالندگي را ايجاد کند که اقتصاد ورزش بتواند کارآمد باشد و در جهت رونق اين قضيه بتوانيم در عرصه‌هاي مختتلف موفق باشيم.

** مجري: با توجه به خطر پير شدن جمعيت در صورت يکه رئيس جمهور شويد مهمترين طرح و برنامه شما در جهت افزايش نرخ افزايش جمعيت چيست؟

قاليباف: چون انتهاي پارت اول اقاي روحاني مطلبي را مطرح کردند که من درست نگفتم مي‌گويم مردم آماري که من گفتم در حقيقت اين پديده اي که ما با آن روبرو هستيم که به دوربين نگاه مي‌کنيم و حرف مي‌زنيم و بعد مي‌گوييم آن حرف درست نيست درخصوص آن تحول اقتصادي، گفتيد که اين سايت‌ها بي‌نام و نشان است. (با نشان دادن تصوير) اين خبر خود سايت است من خواهش کردم که تصوير و نطق ايشان را در نطق‌هاي انتخاباتي در همين تلويزيون پخش کنيم که اجازه ندادند.

اين کار واقعا کار خوبي نيتست که شما مي‌فرماييد ولي حتما تهمت زدن کار درستي نيست و اينگونه بيان کردن نيست. اما موضوع جوانان مهمترين موضوع امروز ماست. ما متاسفانه بايد بگوييم بزرگترين فرصت ما که نيرهاي جوان ما هستند امروز به حضار همان نکات که گفتم به خاطر همان 4 درصدها به حضار رانت‌خواران به خاطر مشکلات غير اصولي نتيجه آن اين شده که جمعيت جوان ما از آن استفاده نشود. بدانيد که ما در سال 1400 با اين مسئله روبرو خواهيم شد که جمعيت ما پير خواهد شد.

مجري: سوال: چه اقدام عملي براي بازگشت ايرانيان نخبه از خارج از کشور داريد؟

هاشمي‌طبا: فضاي کسب و کار موجب مي‌شود که افراد گرايش به بازگشت و سرمايه‌گذاري در کشور داشته باشند.

با ايجاد تسهيلات براي اين افراد و اجازه کار و سرمايه‌گذاري به خصوص و اجازه استخدام بدون قيد و شرط و تشريفات بسياري از اين افراد بر مي‌گردند.

هاشمي طبا در جمع‌بندي مناظره:

همه دغدغه کار و خدمت دارند و بسياري از وظايفي که بيشتر از اختيارات دولت است را به خود تحميل مي کنند. در برنامه ششم بايد اولويت‌ها رعايت شود.

سرمايه خصوصي بايد محترم شمرده شود و زمينه براي جذب سرمايه خارجي فراهم شود.

در درجه اول حفظ ايران، اصلاح کشاورزي و رسيدگي به محرومان در برنامه ماست

جهانگردي و توريسم بايد مبناي کار قرار گيرد.

ميرسليم در جمع‌بندي مناظره:

سرمايه اصلي ما در نظام جمهوري اسلامي نيروي انساني آن است.

من به کمک شما ايرانيان جمع گرا و قانون گرا پيشرفت سياسي را به دور از مشاجرات ميسر مي سازيم.

با اصلاح فساد اداري با کمک مردم و توزيع مناسب جمعيت با توجه به ظرفيت زيستي ، پاسداري مدبرانه و فني و شناخت آسيب ها ، به کارگيري راه موفق 40 ساله مي توان پيشرفت را ميسر ساخت

با اشاعه سبک زندگي ساده و تربيت نسل جوان و اصلاح ساختار آموزش و پرورش و تامين سلامت معنوي و اجتماعي و بها دادن به مردم و نظارت عمومي و رفع فقر و اجراي سياست اقتصاد مقاومتي ، مبارزه با معضل اعتياد مي توان پيشرفت را ميسر ساخت.

رئيسي در پايان اولين مناظره رياست‌جمهوري:

يکي از مظلوميت‌هاي کشور ما اين است که دولت‌ها بعد از پايان کارشان حالت اپوزيسيون به خود مي‌گيرند.

اينجا بحث اصلاح‌طلب و اصولگرا نيست بايد دولت‌ها به قانون عمل کنند، بايد مسئول بتواند يک ميليون شغل ايجاد کند چون قانون اين را مي‌گويد.

نشاط جامعه ايجاب مي‌کند وضعيتي که محرومين و بي‌مسکن‌ها دارند با يک اراده و عزم راسخ حل شود.

کاش افزايش يارانه افراد زيرپوشش کميته امداد زودتر از اين‌ها زياد مي‌شد نه در ماههاي پاياني دولت.

روحاني در پايان اولين مناظره رياست‌جمهوري:

من مي‌خواستم يک مساله درباره جمع‌بندي سرمايه‌هاي اجتماعي داشته باشم اما چون سه نسبت ناروا به من داده شد مي‌خوام توضيحاتي بدهم.

اين برنامه 100 روزه در دنيا معمول است و من آمار برنامه را دادم که يکي توافق هسته اي بود.

مساله دوم راجع به شغل که گفتند من گفتم اگر گردشگران را جذب کنيم شغل ايجاد مي‌شود.

(در حالي که وقت روحاني به پايان رسيده بود گفت) درباره تقدير از يک شخص مفسد در مراسمي آوردند لوحي دادند و گفتند به اين افراد بدهيد، من اصلا آن‌ها را نمي‌شناختم.

قاليباف: آقاي روحاني رييس محترم قوه قضائيه اذعان کردند که همين آقا به ستاد شما کمک مالي کردند. اين پديده زشت است که به دوربين نگاه کنيد و دروغ بگوييد.

روحاني: اين را ستاد من تکذيب کرد. يک آدم مفسد چيزي گفته، از مفسد که نقل قول نمي‌کنند. من به مردم مي‌گويم هر سه اين موارد دروغ است.

قاليباف و جهانگيري به دليل پايان يافتن زمان‌هايشان در مناظره نتوانستند جمع‌بندي ارائه دهند.